Διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina, Kallipos: Food selection

Ìðáëôüðïõëïò Απόστολος Γ. Κοµνός ISBN: ??????? Το Κύτταρο.

Τα θαλασσινά και τα κρασιά που αγαπούν!!! Σας αναδημοσιεύω ένα άρθρο από το περιοδικό οινοχόος της Καθημερινής, σχετικά με τους συνδυασμούς των θαλασσινών με τα υπέροχα κρασιά μας. Το άρθρο το πληκτρολόγησα εγώ για αυτό και του έχω κάνει κάποιες μορφοποιήσεις στο κείμενο χωρίς να αλλάξω το νόημα βέβαια για χάρη συντομίας.

Το κείμενο που ακολουθεί επικεντρώνεται στα είδη διατροφής και στους τρόπους παρασκευής των ποικί- λων εδεσμάτων στον ελλαδικό χώρο από την εποχή του λίθου ως το τέλος της μεσαιωνικής περιόδου. Μια σειρά παράπλευρων θεμάτων, όπως τα σκεύη παρασκευής του φαγητού και μεταφοράς υγρών και στερε- ών τροφών, το κόστος παραγωγής και πώλησής τους ή οι συνθήκες παραγωγής, απαιτούν το καθένα εξαι- ρετικώς εκτεταμένη πραγμάτευση, εφικτή πλέον χάρις στις πλούσιες αναφορές των πηγών των ιστορικών χρόνων και τα απειράριθμα σχετικά ευρήματα των ανασκαφών, αλλά υπερβαίνουσα τα όρια μιας ανακοί- νωσης.

Προϊστορική περίοδος Σύμφωνα με τις πρόσφατες έρευνες1 το ανθρώπινο είδος εμφανίζεται περί τα 2,5 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα, με τον Homo habilis, το είδος που ανέπτυξε εγκέφαλο ικανό να συλλαμβάνει ιδέες και να σχεδιά- ζει το μέλλον του και το οποίο κατά την εξέλιξή του δημιούργησε τα λίθινα όπλα και εργαλεία. Τα τελευ- ταία του επέτρεψαν να μεταβεί από το στάδιο της αποκλειστικής φυτοφαγίας στην εκμετάλλευση των πτω- μάτων ζώων αρχικώς και τη θήρευσή διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina στη συνέχεια, αφού κατέστη εφικτή η απομάκρυνση της σάρ- κας από τα οστά και η θραύση των οστών για τη βρώση του μυελού στο εσωτερικό τους.

Search Criteria

Πολύ αργότερα, 1 Robert I. Με τις τεχνικές εξελίξεις που επέφερε ο Homo sapiens sapiens περ. Περαιτέρω εξέλιξη διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina στη Νεολιθική Εποχή, όπου ο βρασμός τροφίμων και το μαγείρεμα σε πήλινα σκεύη και η παραγωγή κρασιού είναι οι νέες κατακτήσεις.

Η μετάβαση στη νέα εποχή αντανα- κλάται στα ανθρωπολογικά ευρήματα: το ατελές άλεσμα των δημητριακών με λίθινους τριπτήρες κατά την Πρώιμη Νεολιθική οδηγούσε συχνά σε απώλεια τμημάτων ή και συντριβή των δοντιών από τα μικροσκο- πικά αλλά δραστικά θραύσματα των λίθων που αναμιγνύονταν με τα προϊόντα της άλεσης.

Η εισαγωγή του βρασμού κατά την Ύστερη Νεολιθική και η παραγωγή μαλακότερων τροφών που κολλούσαν στα δόν- τια είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη τερηδόνας, ποικίλων περιοδοντικών προβλημάτων, αποστημάτων και εν τέλει μεγαλύτερη απώλεια δοντιών. Αιτία αυτής της επαναστατικής μεταβολής στον τρόπο ζωής των ανθρώπων είναι η μετάβαση από την εξασφάλιση της επιβίωσής τους αποκλειστικώς μέσω της συλλογής αγρίων καρπών και της θήρευσης ζώων που υποχρέωνε ως τότε τους ανθρώπους να με- τακινούνται συνεχώς προς τόπους όπου οι κλιματικές και άλλες συνθήκες τους εξασφάλιζαν την τροφή αυ- τού του είδουςστην καλλιέργεια —για πρώτη φορά— ορισμένων ειδών αγρίων φυτών και στην εξημέρωση αυτών όπως του ρεβιθιού στην Παλαιστίνη την 8η διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina, του μπιζελιού στην Εγγύς Ανατολή την ίδια πε- ρίοδο και των σιτηρών στην Αίγυπτο στα μέσα της 6ης χιλιετίας.

Συγχρόνως, συνέτειναν στη σταδιακή ανάπτυξη του πολιτισμού, μεταξύ άλλων μέσω της ανέγερ- σης εξελιγμένων κατοικιών, της κοινωνικής συγκρότησης και της ιεράρχησης στο εσωτερικό των κοινωνιών, της διάκρισης ορισμένων δεξιοτήτων συγκεκριμένων μελών τους, της εξειδίκευσης αυτών και της κατανο- μής εργασιών και αρμοδιοτήτων, της ανάπτυξης των ανταλλαγών με άλλες κοινότητες. Η εισαγωγή φυτών δεν περιορίζεται στη Νεολιθική Εποχή.

Αντιθέτως, η θεαματική βελτίωση της τε- χνικής της ναυσιπλοΐας και η ανάπτυξη του εμπορίου κατά την Εποχή του Χαλκού επέτρεψαν τη μεταφο- ρά στον ελλαδικό χώρο αυτοφυών ειδών από ακόμη πιο μακρινές περιοχές: τη Δυτική Μεσόγειο, την Κεν- τρική Ευρώπη, την περιοχή του Καυκάσου, την Κεντρική Ασία. Τα ευρήματα στον ελλαδι- κό χώρο σημεία εναπόθεσης απορριμμάτων και αποθήκευσης προϊόντων σε οικίες δείχνουν ότι στους νε- ολιθικούς χρόνους επικρατεί στις βορειότερες περιοχές σημ.

Μακεδονία-Θράκη το μονόκοκκο σιτάρι η συλλογή του είναι γνωστή στη Συρία ήδη από τη 12η χιλιετία π. Σε θέσεις της Εποχής του Χαλκού εμφανίζονται επιπλέον το σιτάρι σπέλτα και το κεχρί. Το πρώτο απαντάται για πρώτη φορά στον ευρωπαϊκό χώρο Σλοβακία κατά την 5η και 4η χιλιετία π.

Με βάση τα έως σήμερα ευρήματα, το δεύτερο, με αρχαιότερη γνωστή εμφάνιση στη Γεωργία, την Κίνα και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη κατά την 5η χιλιετία,9 εισάγεται στον ελλαδι- κό χώρο κατά τη 2η χιλιετία και περιορίζεται στο βόρειο τμήμα του, ως τη Φθιώτιδα. Τα διαθέσιμα στοι- χεία είναι, ως αναμενόμενο, ανεπαρκή για τη μορφή με την οποία καταναλώνονταν οι ανωτέρω σπόροι: απλώς βρασμένοι ως χυλός, με διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina μορφή πλιγουριού βρασμένοι και εν συνεχεία αποφλοιωμένοι και αλε- σμένοι σπόροι σιτάρι ή ως ψωμί ή ακόμη και ως ποτό κεχρίμορφές που συναντούμε στους ιστορικούς χρόνους και ακόμη στη σημερινή εποχή.

Ως προς τα όσπρια,10 συνηθέστερη όλων είναι η φακή, η οποία έχει εντοπιστεί σε όλες σχεδόν τις ερευ- νηθείσες θέσεις, το λαθούρι, το μπιζέλι και η ρόβη.

Το ρεβίθι εισάγεται την 4η χιλιετία από την Εγγύς Ανα- τολή όπου καλλιεργείται ήδη από την 8η χιλιετίαενώ στην Εποχή του Χαλκού εισάγονται δύο ακόμη είδη λαθουριού και το κουκί γνωστό στην Εγγύς Ανατολή από την 9η χιλιετία. Οι μέθοδοι επεξεργασίας προ- κειμένου να γίνουν κατάλληλα προς βρώσιν είναι κοινές για τα δημητριακά και τα όσπρια: αλώνισμα, λίχνι- σμα, κοσκίνισμα, καθάρισμα με το χέρι, με ιδιαίτερη έμφαση στον καθαρισμό των περισσότερων οσπρίων από τον εξωτερικό τους φλοιό, ο οποίος είναι ιδιαιτέρως τοξικός.

Η περαιτέρω κατεργασία τους παραμένει —όπως και στην περίπτωση των δημητριακών— υποθετική: ενδεχομένως μουσκεύονταν και βράζονταν λιγό- τερο ως σούπα ή περισσότερο ως χυλός, με την πυκνότητα της σημερινής φάβας ή αλέθονταν ως συστα- τικό ψωμιού11 ή άλλου εδέσματος. Ακόμη, χρησίμευαν ως μαγιά για την παραγωγή ψωμιού. Παρά την αυτονόητη καταστροφή από τη φωτιά Jillian πώς να χάσετε βάρος γρήγορα μεγάλο ποσοστό των καταλοίπων φυτών από τα οποία παράγεται λάδι, η εύρεση πυρήνων ειδικώς του καρπού της ελιάς από τους προϊστορικούς χρόνους δεν είναι σπάνια, καθώς έχει αποδειχθεί ότι αντέχει σε υψηλότατες θερμοκρασίες έως °C.

Αντιθέ- τως, οι έρευνες έχουν φέρει στην επιφάνεια κατάλοιπα κοκκορεβιθιάς και λιναριού από την ίδια περίοδο, φυτών από τα οποία είναι εφικτή η εξαγωγή βρώσιμου λαδιού. Η χρήση της ελιάς φαίνεται να ξεκινά μό- λις στο τέλος της νεολιθικής 4η χιλιετία και να γίνεται πολύ εντονότερη στην Εποχή του Χαλκού που ακολουθεί, κατά κύριο λόγο στην Πελοπόννησο και την Κρήτη και σε πολύ μικρότερο βαθμό βορειότερα.

Ενδείξεις για την παραγωγή ελαιολάδου υπάρχουν ήδη από αυτή την περίοδο. Ωστόσο, μόλις στους μυκη- ναϊκούς χρόνους φαίνεται να διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina για την τροφή και όχι μόνο για το φωτισμό και την περιποί- ηση του σώματος, όπως μέχρι τότε, αλλά και πάλι περιορισμένο στα ανώτερα μήλο δίαιτα διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina ημέρες στρώματα και πι- θανώς όχι ως μέρος της καθημερινής διατροφής, αλλά γευμάτων κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελε- 7 Ό.

Για τα σιτηρά εν γένει βλ. Βαλαμώτη47, Ως προς τα αρωματικά χόρτα, στις κοινωνίες του προϊστορικού Αιγαίου έχουν εντοπιστεί μέντα, φλισκούνι, κάρδαμο σε θέσεις της μυκηναϊκής περιόδου.

Όλα τα ανωτέρω φρούτα χρησιμοποιούνταν ενδεχομένως τόσο φρέσκα και όσο και απο- ξηραμένα.

Μαγειρίτσα και Έθιμο

Ακόμη, είναι πιθανό να γνώριζαν ως βρώσιμους τους διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina και τα άνθη της κουφοξυλιάς και οπωσδήποτε τα άγρια αχλάδια ίσως αποξηραμένα και αλεσμένα εντός ειδικού άρτουτα βελανίδια φαί- νεται να γνώρισαν μεγάλη διάδοσητα αμύγδαλα μάλλον σπάνια σειρά απώλειας βάρους και την κοκκορεβιθιά.

Αντιστοίχως, η αύξηση της κατανάλωσης φρού- των, μελιού και γάλακτος στην Ύστερη Διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina του Χαλκού Μυκηναϊκή Περίοδο οδήγησε σε περαιτέρω αύξηση της τερηδόνας. Στο σπήλαιο Φράγχ- θη της Ερμιονίδας περ. Βέβαιη είναι η χρήση κατά τους νεολιθικούς ήδη χρόνους επίπεδων εστιών υπερυψωμένων ή σε λάκ- κοπήλινων ή λιθόκτιστων φούρνων και πιθανότατα της ζεστής στάχτης, στην οποία ακόμη στους νεώτε- ρους χρόνους τοποθετείτο το πήλινο μαγειρικό σκεύος ή και το ψωμί απ' ευθείας.

Χειρόμυλοι, νερόμυλοι και μύλοι κινούμενοι από ζώα για την άλεση σιτηρών, ζυμωτήριο και ζωοκίνητος μύλος για τη σύνθλιψη της ελιάς διευκολύνουν την επε- ξεργασία των πρώτων υλών με τη χρήση της ανθρώπινης, της ζωικής ή της δύναμης της φύσης.

Επίσης, το 13Ό. ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ πιεστήριο για την διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina του λαδιού και του χυμού των σταφυλιών στο πρώτο στάδιο της οινοπαραγω- γής αντικατέστησε κατά την ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή Περίοδο παλαιότερες, εμφανώς λιγότερο αποδο- τικές μεθόδους όπως ο ληνός ή η σύνθλιψη με λίθινο κύλινδρο. Πιθανώς καλλιεργούσαν τη ζώνη πέριξ των οικισμών ελιά, αμπέλι, σιτηρά, λαχανικά και εξέτρεφαν ζώα.

Περισσότερο γνωστά είναι τα είδη που περιελάμβανε η διατροφή των Αθηναίων και διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina μικρότερο βαθμό των άλλων πόλεων του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ευρείας κατανάλωσης ήταν η μάζα, άρτος σε μορφή πίττας από κριθάρι, η οποία ενίοτε χρησιμοποιείτο αντί πιάτου για την τοποθέτηση του φαγητού. Μαγιά φαίνεται ότι χρησιμοποιούσαν μόνο οι Φοίνικες για την παρασκευή του ψω- μιού.

Εκτός των ανωτέρω σιτηρών, στην Κλασσική Περίοδο χρησιμοποιούσαν σιτάρι σκληρό, μονόκοκκο και δίκοκκο ζείαβρώμη, όλυρα, κεχρί. Εξ άλλου, στον ελλαδικό χώρο παρατηρείται ως τη σύγχρονη εποχή ούτως ή άλλως περιορισμένη εκτροφή ζώων, η σφαγή των οποίων συνδέεται στην αρχαιότητα κυρίως με τις θρησκευτικές τελετές και θυσίες. Σε διαφορετική περίπτωση χρησιμοποιούνται κυρίως ως μεταφορικά μέσα και για την εξασφάλιση γάλακτος και μαλλιού.

Οι μικρές ποσότητες διαθέσιμου κρέατος το καθιστούν μάλλον ακριβό είδος, με τις χαμηλότε- ρες οικονομικές τάξεις να περιορίζονται στα διανεμόμενα κατά τις θυσίες στους θεούς τεμάχια και γενικώς σε μικρά κομμάτια αντί ολόκληρων ζώων που είναι προσιτά μόνο στους πλουσιότερους. Μαρτυρείται ακόμη η κατανάλωση κρέατος τυφλοπόντικα, νυφίτσας, ασβού, σκαντζόχοιρου, αγριογούρουνου, αγριοκάτσικου, λαγού, ελαφιού, σπανίως αρκούδας, λιονταριού, αλεπούς, σκύλου, γαϊδάρου ή αλόγου σε έκτακτες περιστάσεις.

Συχνές είναι οι αναφορές σε 23Curtis John M. Alcock Τα ζώα κατά κανόνα τεμαχίζονται πριν ξεκινήσει το μαγείρεμα, ενώ αντιθέτως το ψήσιμο ολόκληρων καυτηριάζεται ως συνήθεια βαρβαρική των γειτονικών λαών, όπως οι Πέρσες.

πιλάφι με λαχανικά και κουρκουμά!!!

Προκειμένου να μαλακώσει και να αποκτήσει καλύτερη γεύση το ψημένο κρέας πουλιών ή λαγών χρησιμοποιούσαν λάδι, τυρί ή σάλτσα. Τα πουλιά τσίχλα, κοτσύφι, σπίνος, διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina, σπουργίτια, αγριόγαλος, περιστέρι, τρυγόνι, φασιανός, κόκορας, χήνα, πάπια, αγριόπαπια δεν συνιστούσαν πλήρες γεύμα, αλλά ορεκτικό. Στους ρωμαϊκούς χρόνους το κοτόπουλο, που ουσιαστικώς απουσιάζει από το διαιτολόγιο των προηγούμενων περιόδων, αποκτά σχεδόν τη θέση που έχει και σήμερα, ενώ προστίθενται στα συμπόσια των ευπόρων είδη όπως το φλαμίνγκο και η φραγκόκοτα.

• Επιλογή τροφής: Πρώτιστη βιολογική ανάγκη 2 1.
• Description: Abstract: Η τροφική επιλογή είναι φαινόμενο που δύσκολα ερμηνεύεται.

Μαρτυρούνται πολυάριθμες ποικιλίες κρασιού, διαφορετικής ποιότητας, καθαρό, κεκραμένο με νερό, γάλα κατσικίσιο ή χτυπημένο ασπράδι αυγού προκειμένου να αποκτήσει διαύγεια.

Συνήθης ήταν ο παχύρρευστος έτνος, από καβουρδισμένα και πολτοποιημένα φασόλια, μπιζέλια και διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina, καθώς και ο τραχανάς από γάλα και χονδροαλεσμένο κεχρί.

Products meeting the search criteria

Για τα χαμηλότερα στρώματα κοινές τροφές ήταν το κοτόπουλο, ο μάραθος, τα άγρια μυρώνια, το άγριο σπανάκι, ο στρύχνος, ενώ το γάλα πε- ριοριζόταν στους κτηνοτρόφους και τους χωρικούς.

Κατά τη Ρωμαϊκή Περίοδο εισήχθησαν περιορισμένα νέα είδη, κυρίως από την Ανατολή, όπως τα βε- ρίκοκα, τα ροδάκινα και τα λεμόνια. Για μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού αυτή την εποχή πολύ κοινό γεύ- μα είναι ο χυλός από γάλα και σπασμένο στάρι, γνωστός ως "μάζα" λατ.

Πολύτιμος αρωγός σε αυτή την απόπειρα είναι το κείμενο των Δειπνοσοφιστών του Αθηναίου, έργο γραμμένο περί το μ. Μεταξύ άλλων, ο Αθήναιος μας δίνει μια συνταγή για την ιδιαιτέ- ρως δημοφιλή κατά την αρχαιότητα σάλτσα κάνδαυλο από τη Φρυγία από κομμάτια βρασμένου κρέατος, τυρί Φρυγίας από γάλα φοράδας, τρίμματα ψωμιού, γλυκάνισο και λιπαρό ζωμό κρέατος και μία ακόμη για επιδόρπιο από μαλακή ζύμη, η οποία τηγανίζεται και σερβίρεται με μέλι, σουσάμι και τυρί.

Έτσι, εντοπίζονται τέτοια στοιχεία σε νομοθετικά κείμενα όπως είναι το Επαρχικόν Βιβλίον και ορισμένες Νεαραί αυτοκρατόρωνεπιστολές, ποιήματα με γνωστότερα τα Πτωχοπροδρομικά του 12ου αι.

Πολύτιμο παραμένει το μακροσκελές συνταγολόγιο που αποδίδεται στον Απίκιο, γραμμένο πιθανώς τον 4ο ή 5ο αι. Στις πηγές των πρώιμων χρόνων απαντάται το πρόγευμα, νωρίς το πρωί.

ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ Βυζαντινή Περίοδο υπάρχουν δύο βασικά διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina κατά τη διάρκεια της ημέρας: το γεύμα ή άριστον το με- σημέρι ή λίγο νωρίτερα και το δείπνον αργά το απόγευμα και πάντως πριν από τη δύση του ηλίου κατά κανόνα, καίτοι δεν απουσιάζουν οι αναφορές σε δείπνα αργά μέσα στη νύχτα ή διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina νωρίς, οπότε περι- γράφονται ως αριστόδειπνα.

Το δείπνον συχνά παραλείπεται, ιδίως στις μοναστικές κοινότητες —όπου το άριστον προβλέπεται μετά τη λειτουργία του όρθρου— ή για λόγους υγείας, καθώς θεωρείται επιβαρυντικό για το στομάχι πριν από το βραδινό ύπνο. Στη λιτότερη εκδοχή του, το δείπνο περιορίζεται ή τουλάχιστον συνιστάται να περιορίζεται σε δύο-τρία ποτήρια κρασί και ψωμί.

Παρά την πάροδο αιώνων, πολλοί όροι για το χαρακτηρισμό τροφίμων παραμένουν ίδιοι ή με ελάχιστες μεταβολές και σήμερα: η καννέλα, το πιπέριν, το ψωμίν, ο παξαμάς, το τυρίν, το σέλινον, το σπανάκιν, το κουνουπίδιν, το χαβιάρι, διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina λαρδίν, το κάρδαμον απαντώνται και σε κείμενα της εποχής.

Όπως και στις περισσότερες ανθρώπινες κοινωνίες του παρελθόντος, στο Βυζαντινό κόσμο κυρίαρχη θέση Χάπια απώλειας βάρους καθημερινή διατροφή κατέχει το ψωμί,32 του οποίου συναντώνται πολλές παραλλαγές όπως τα προφούρνια, το ψωμίν αφρατίτσιν, οι δίπυροι άρτοι ή παξαμάδες για τους μοναχούς και το στρατό κατά τη διάρ- κεια εκστρατείας και ποιότητες, με κορυφαίο το άσπρον σεμιδαλάτον ή διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina σεμίδαλα ενίοτε με σουσάμι, υπο- δεέστερο αυτού το τριπτούτσικον και ευτελέστερο, προοριζόμενο για τα χαμηλά στρώματα, το μεσοκάθαρον και τον πιτυρούντα.

Ποικιλίες τυ- ριών αναφέρονται μεταξύ άλλων στον Πτωχοπρόδρομο: βλάχικον τυρίν, που επαινείται πολύ, το πιθανώς κατσικίσιο κρητικόν, το οποίο κατακρίνεται ως αψύ και χρησιμοποιείται και στη μαγειρική. Από τις μάλλον περιορισμένες γραπτές πηγές διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina Βυζαντινής Περιόδου που αναφέρονται σε τρόφιμα προκύπτει ότι καταναλώνονται ποικίλα είδη λαχανικών και βοτάνων, τα περισσότερα εκ των οποίων εξα- κολουθούν και σήμερα να αποτελούν μέρος της ανθρώπινης διατροφής, ενώ περιλαμβάνονται και είδη που πλέον έχουν άλλη χρήση, όπως πολλά είδη γογγυλιών, που χρησιμοποιούνται μόνο ως ζωοτροφή.

Στο βυζαντινό κόσμο συνεχίζεται η γνωστή —όπως είδαμε— από τις πηγές της αρχαιότητας κατανάλωση οσπρίων: κουκιών, φασολιών, φακής, άσπρων και μαύρων ρεβιθιών, λούπινων. Ως καρυκεύματα χρησιμο- ποιούνταν κρεμμύδι, σκόρδο, θρούμπη, κάρδαμο, κολίανδρος κορίαννονάνηθος, σέλινο, μαϊντανός πε- τροσέλινονδυόσμος, απήγανος, σχοινόπρασο, αγριοσέσκουλο. Για τη σύντομη χειμερινή περίοδο που αυτά απουσιάζουν, το κενό καλύπτουν τρόφιμα αποξηραμένα όσπρια ή λαχανικά συντηρημένα στην άλμη ή στο ξύδι τουρσί σε οξάλμη.

Στην εξαιρετικά πολυάνθρωπη Κωνσταντινούπολη έφταναν το αργότερο σε 2 ώρες τα φρέσκα προϊόντα της γης, αφού καλλιεργούνταν συστηματικώς η εντός των θεοδοσιανών τει- χών ζώνη, η αμέσως εκτός των τειχών γη της Ανατολικής Θράκης και η ασιατική ακτή του Βοσπόρου.

Την ίδια τακτική, της καλλιέργειας στον άμεσο περίγυρο του αστικού πυρήνα, ακολούθησαν και τα άλλα μεγά- λα Βυζαντινά αστικά κέντρα της Μεσογείου. Οι χαμηλό- τερες τάξεις περιορίζονταν σε είδη όπως ο τσίρος, το σκουμπρί, η θύννα τόννοςη παλαμίδα, αλλά και το χαβιάρι. Κουκουλές Το πολύτιμο προϊόν παράγεται ως τις αρχές του 19ου αι. Από τη Μελανησία, όπου εντοπίζεται το φυτό για πρώτη φορά περί το π. Στους ιστορι- κούς χρόνους τη συναντούμε ολοένα και δυτικότερα: στη ΝΔ.

Αραβία το 2ο αι.

Φασολάκια φρέσκα διατροφικές αξίες και οφέλη Πόσο μου αρέσουν τα φρέσκα φασολάκια που τώρα είναι η εποχή τους. Ειδικά η μυρωδιά της χλωροφύλλης με τρελαίνει. Όπως και να τα μαγειρέψουμε είναι πολύ νόστιμα. Λαδερά, με κρέας η ακόμη και σκέτα σαλάτα.

Από τον 11ο αι. Εργαστήρια επεξεργασίας του χυμού του ζαχαροκάλαμου και παραγωγής τριών διαφορετικών ποιοτήτων ζάχαρης μελάσας, ζαμπούρου και σκόνης έχουν ανασκαφεί στην Κύπρο Σαράντα Κολώνες Πάφου, Επισκοπή ΣαράγιαΚούκλια ΣταυρόςΚολόσσιόπου λειτούργησαν καθ' όλη τη διάρκεια της λατινοκρατίας 13οςος αι.

Τοπο- θετείται σε πήλινο αγγείο ή στέρνες για μαζική παραγωγή και διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina να ωριμάσει στον ήλιο για μήνες ή σιγοβράζεται για ώρες. Εκτός αυτού, αναφέρεται συχνά και το Defrutum: παχύρρευστη σάλτσα από κρασί ή μούστο βρασμένο σε χαμηλή φωτιά με ζάχαρη και μπαχαρικά.

Αιγινήτης 49Ηλίας Κόλλιας, Μαρία Μιχαηλίδου, "Βιοτεχνικές εγκαταστάσεις παραγωγής ζάχαρης κατά το Μεσαίωνα στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Ρόδο", στο: Αρχαιολογικά τεκμήρια βιοτεχνικών εγκαταστάσεων κατά τη βυζαντινή εποχή, 5οςος αιώνας, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα, Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου, "Αρχαιολογικές έρευνες στους μεσαιωνικούς ζαχαρόμυλους Κολοσσίου και Επισκοπής και η παραγωγή ζάχαρης στην Κύπρο", στο: Αρχαιολογικά τεκμή- ρια βιοτεχνικών εγκαταστάσεων κατά τη βυζαντινή εποχή, 5οςος αιώνας, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα, Για την παρασκευή τους ο Διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina ζητά αμύγδαλα, ρόδια, καρύδια, κουκουνάρια, στραγάλια, σταφίδες, κανναβούρι, φακή59 56Koder28 σημ.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία 1. André, L'alimentation et la cuisine à Rome, Paris Ο άρτος ημών: από το σιτάρι στο ψωμί. Gilbert Dagron, "Poissons, pécheurs et poissonniers de Constantinople", στο: C.

Mango, G. Dagron επιμ. Ελιά και λάδι.

Διατροφή και πολιτισμός.

Τζεδάκης, H. Martlew επιμ. Dalby, Σειρήνεια δείπνα. Ιστορία της διατροφής και της γαστρονομίας στην Ελλάδα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο Δήμητρα Παπανικόλα-Μπακιρτζή επιμ. Παρή Καλαμαρά, "Διατροφικές συνήθειες και γευστικές προτιμήσεις στο Βυζάντιο", Αρχαιολογία και Τέχνες Σεπτέμβριος Åñù ôÞ óåéò Áõ ôï å êôß ìç óçò Ãíþ óå ùí 1. Πώς ερμηνεύεται η χρήση διαιτητικές συνταγές λαχανικών rina μονόκοκκου σιταριού στη b.

Ως ορεκτικό αντί για τα ψητά μικρά ψάρια. Βόρεια Ελλάδα; c. Σπανίως, λόγω ιδιαίτερης γεύσης, σε συνταγές με ψάρια.