Ο άνθρωπος του ανθρώπου που αποδυναμώνει, Η "επιδημία" ενός σύγχρονου κόσμου να εξουσιάζει το νόημα της ζωής

Γνωρίζω πολύ καλά ότι σε όλη αυτήν την πράξη και απόφαση της ανά­δειξής μου σε επίτιμο διδάκτορα του Παντείου Πανεπι­στημίου υπάρχει μια υπερ­βολή. Ούτε αξίζω κάτι τέτοιο ούτε και ο χαρα­κτήρας της ζωής μου δικαιολογεί μια προσδοκία αναγνώ­ρισης αυτού του τύπου.

Αυτό που τελικά το επέβαλε δεν είναι ασφαλώς η αξία μου, αλλά η ευγένεια και αγάπη σας. Ξεκινώ λοιπόν με αυτήν την δημόσια ομολογία και προχωρώ με την έκφραση της ειλικρινούς ευγνωμο­σύνης μου. Είναι σημαντικό για μένα, 90 ακριβώς χρόνια από την ίδρυση εδώ της πρώτης Σχολής πολιτικών επιστημών στην Ελλάδα, 90 χρόνια από τον θάνατο του Αλέ­ξανδρου Πάντου, τον Ιούνιο τουνα τιμώμαι στον χώρο αυτόν των οραμάτων και των ελπίδων του, που σχεδόν για έναν αιώ­να παράγει γνώση και προάγει τη σοφία, και να πατώ στο βήμα αυτό που σφρα­γί­στηκε από τον λόγο χαρισματικών δασκάλων και φιλοξένησε διάσημους επιστήμονες, εξέ­χουσες προσωπι­κότητες, σπά­νιους ανθρώ­πους της πολιτικής, της φιλοσοφίας και του πνεύ­ματος.

Νομίζω πως όλα αυτά δεν είναι ούτε αναλήθειες ούτε και υπερβολές από μέρους μου. Θεωρώ υπερβολή την τιμή μου.

Αυτό που εσείς κάνατε, όχι αυτό που εγώ λέω. Σας ευχαριστώ. Ιδιαίτερα εσάς, κα Πρύτανη, που σας γνωρίζω και έχουμε συνεργαστεί εδώ και περισσότερο από είκοσι χρόνια και που σας θεωρώ ακένωτη πηγή γνώσεων, σοφή δασκάλα και εμπνευστή μου στη βιοηθική γνώση και ισόρροπο σκέψη και όχι μόνον.

Η απίστευτη ιστορία του Έντουαρντ Μόρντεηκ. Του ανθρώπου με τα δύο πρόσωπα!

Σας ευχαριστώ για την υπερβολή των καλών σας αισθημάτων απέναντί μου. Μένουμε σπίτι! Μένουμε άνθρωποι! Η σημερινή τελετή γίνεται κάτω από ειδικές συνθήκες λόγω της πανδη­μίας του κορωνοϊού, που κυριολεκτικά έχει αναστατώσει τον κόσμο, έχει ανα­ποδο­γυρίσει τις ισχυρές οικονομίες, έχει ανα­τρέψει την ισορροπία όλων των βασικών κοινωνικών δομών, έχει καταργήσει διαχρονικές σταθερές, έχει δώσει άλλη διά­σταση στις ανθρώ­πινες σχέσεις, έχει επηρεάσει την εκπαί­δευση, έχει προκαλέσει ιδιόμορφες ψυχολογικές κα­ταστάσεις φόβου, ανασφά­λειας και καχυποψίας, έχει ανα­δείξει την ψηφι­α­κή παντοδυναμία, επιπλέον δε έχει προξενήσει πλήθος ερωτη­­μάτων, συγ­κρού­σεις δικαιωμάτων και επίμο­νους προβληματισμούς στη φιλοσοφική σφαίρα.

Το σύνθημα που κυριάρχησε στην παγκόσμια προσπάθεια αναχαί­τισης της μετάδοσης της ασθένειας ήταν το «Μένουμε Σπίτι». Το ερώτημα όμως που ήρθε στην επιφάνεια έχει να κάνει με τις συνέπειες των εκτετα­μένων περι­οριστικών μέτρων.

Τι μπορεί να σημαίνει το δεν βγαίνουμε από το σπίτι. Τι κερδίζουμε και τι χάνουμε. Τι είναι ο άνθρωπος, τι σημασία έχει η εικόνα και το πρόσω­πό του, που τώρα υποχρεωνόμαστε να καλύψουμε, πώς αξιολο­γούνται οι ανθρώπινες σχέσεις και η αμεσότητα της επικοινω­νίας τώρα που αυτά διαταράσσονται, ποιες οι συνέπειες ενός επιβεβλη­μένου ψηφιακού ελέγχου, ποιες οι αντοχές των δημοκρατικών θεσμών, πώς ιεραρχούνται οι αξίες και οι ανάγκες κ.

Όλα αυτά σε μία εποχή κατά την οποία οι ο άνθρωπος του ανθρώπου που αποδυναμώνει της γενετικής, η δυνα­τότητα τεχνολόγησης των βιολογικών δομών, η σύζευξη τεχνητού και βιο­λογικού στο ανθρώπινο σώμα, οι τεχνολογίες ενίσχυσης του ο άνθρωπος του ανθρώπου που αποδυναμώνει και γενετικού κυττά­ρου, η ρομποτική, η εκπληκτική διεισδυτι­κό­τητα της πληρο­φορικής, η νανο­τεχνο­λογία, η τεχνη­τή νοημοσύνη, όλο και περισσό­τερο περι­θωριοποιούν τις ανθρωπι­στικές επιστήμες, προμηνύουν μια κα­θο­ριστική αλλοίωση της ανθρώπινης ταυτό­τητας και προδιαγράφουν τον νέο άνθρωπο, τον τεχνολογικό και ψηφιακό άνθρω­πο, τον μετα-άνθρωπο, ο οποίος φαίνεται να παίρνει τη σκυτάλη από τον homo sapiens και να υπόσχεται ανατροπή των πάντων, ακόμη και της ψυχο-νευρο­βιολογικής οντολογίας του.

Αξίζει να αναφερθεί η σχετικά πρόσφατη εκτίμηση λειτουργία αδυνατίσματος σώματος Προέδρου και Ιδρυτή του Παγκοσμίου Οικονομικού Φόρουμ Klaus Schwab, ότι «η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση τελικά, θα αλλάξει όχι μόνο ότι κάνουμε, αλλά και το ποιοι είμαστε.

Θα επηρεάσει την ταυτότητά μας και όλα τα ζητήματα που σχετί­ζονται με αυτήν: την αίσθη­ση της ιδιωτικότητας, την έννοια της ιδιοκτησίας, τα καταναλωτικά μας πρότυπα, τον χρόνο που αφιερώνουμε στην εργασία και την αναψυχή και το πώς αναπτύσσουμε τη σταδιοδρομία μας, καλλιεργούμε τις δεξιότητές μας, συναντούμε ανθρώπους, και καλλιεργούμε σχέσεις» [2].

Το ερώτημα λοιπόν που αναδύεται είναι το ποια είναι η αξία του ανθρώ­που, ποια η ταυτότητά του και αν τελικά θέλουμε να την αλλάξουμε ή προτι­μούμε να μείνουμε άνθρωποι ή και να γίνουμε όντως άνθρωποι. Μήπως τελι­κά το πρώτιστο ανθρώπινο δικαίωμα είναι η προστασία της ταυτότητάς του; Ετυμολογία της λέξης άνθρωπος Η ετυμολογία της λέξης άνθρωπος φαίνεται πως είναι αρκετά δύσκολη και αβέβαιη. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από το άνω-θρώσκω, βλέπω ψηλά. Η ερμηνεία όμως αυτή, όσο και αν έχει ελκυστική σημασιο­λογία, φαίνεται πως είναι κάπως αυθαίρετη.

Μένουμε Άνθρωποι - Γινόμαστε Άνθρωποι

Και αυτό όμως δείχνει να παρουσιάζει τα προβλήματά του. Σημασία της λέξης άνθρωπος Σε τελική ανάλυση, ο άνθρωπος του ανθρώπου που αποδυναμώνει που έχει σημασία δεν είναι η ετυμολογική προ­έλευση της λέξης όσο η έννοια που αποδίδεται σε αυτήν. Στον δε Κρατύλο του Πλάτωνα αναφέρεται: « Είναι ενδιαφέρον ότι ο Πλάτωνας αλλού αναφέρει το εξής χαρακτη­ρι­στικό: «Οὐκ ἔστι τὸ τυχὸν Ὅρα οὖν μήτι πως ὡς θηρίον ποιήσῃς· εἰ δὲ μή, ἀπώλεσας τὸν ἄνθρω­πον, οὐκ ἐπλήρωσας τὴν ἐπαγγελίαν» [5] ,πρόσε­χε να μην ενεργείς όπως τα ζώα, διαφορετικά έχεις χάσει τον άνθρωπο την ταυτότητά σουαπέτυχες να κατά­ξιώσεις την αποστολή σου.

Με άλλα λόγια ο νους και το λογικό, το εξεταστικόν και το αυτεξούσιον αποτελούν όχι μόνον κοσμή­ματα του ανθρώπου, αλλά ιδιώματά του, που μάλιστα τον διαφοροποιούν από τα ζώα.

Το να μείνει κανείς ζώο είναι κατάντημα, το να γίνει άνθρωπος είναι τιμή [6]. Ο άνθρωπος είναι κάτι μεγά­λο που κερδίζεις ή χάνεις, κάτι που μπορεί να κατέχεις ή και να απωλέσεις.

Αμαθείς είναι οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τον Θεό

Άνθρωπος είναι κάτι που είσαι, αλλά κυρίως κάτι που γίνεσαι. Αξίζει να σημει­ωθεί ο άνθρωπος του ανθρώπου που αποδυναμώνει η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη στην οποία ο άνθρω­πος χαρα­κτηρίζεται στη βάσει των νοητικών του ικα­νοτήτων, των πνευματικών του χαρακτηριστικών. Αντίθετα, όλες οι λατι­νογενείς διά­λεκτοι και γλώσσες τον χαρα­κτηρίζουν βάσει της υλικότητάς του, της χοϊκής υπο­στάσεώς του homo, human, home, κ.

Αυτή η λεπτο­μέρεια καταδει­κνύει και την αξιακή προτε­ραιό­τητα που δίνει η ελληνική γλώσσα και φιλο­σοφία στον άνθρωπο. Άνθρωπος είναι κάτι που ξεπερνά τη βιολογικότητα.

• Print Oι άνθρωποι είναι «πρόβατα»; Εκείνοι πού προτείνουν ότι οι άνθρωποι είναι πρόβατα, δεν έχουν παρά νατονίσουν το ότι οι άνθρωποι εύκολα επηρεάζονται για να κάνουν αυτό πού τούς λένε, έστω και αν αυτό είναι κακό για τούς ίδιους τούς εαυτούς τους.
• Newsroom

Τι είναι ο άνθρωπος - Βιοηθικὴ Επειδή οι βιολογικές επιστήμες αναφέρονται στη ζωική διάσταση του ανθρώπου, το ερώτημα που τίθεται είναι πόσο η απολυτοποίηση της ζωικό­τητας και μηχανικότητας του ανθρώπου αλλοιώνει την οντολογική ταυτότητά του. Μία πρώτη προσέγγιση θεωρεί τον άνθρωπο ως ανώτερο βιολογικό, εφή­μερο πλά­σμα, που η ιστορία του και η ύπαρξή του εξαντλούνται μέσα στον χρόνο και στην υλική κτίση.

Σε μια άλλη προσέγγιση, η κοινωνία προβάλλεται ως μείζον αγαθό, στην ισορροπία και στην πρόοδο της οποίας ο κάθε πολίτης οφείλει να συνεισφέρει.

Ο Άνθρωπος του Θεού 1 Αδόκιμη σοβαροφάνεια, θεατρική σκηνοθεσία και ένα φορτωμένο στην υπερβολή σενάριο συνθέτουν μια σινε-βιογραφία που δεν ξεπερνά σε ουσία μια σελίδα εγκυκλοπαίδειας. Αδόκιμη σοβαροφάνεια, θεατρική σκηνοθεσία και ένα φορτωμένο στην υπερβολή σενάριο, συνθέτουν μια σινε-βιογραφία που δεν ξεπερνά σε ουσία μια σελίδα εγκυκλοπαίδειας.

Ο άν­θρωπος θεωρείται ως πολίτης, ως πολιτικό ον, ως κοινωνικό κύτταρο. Στη θεώρηση αυτήν, η ηθική αξία του ανθρώ­που αναφέρεται στο πώς συμπερι­φέρεται, στο πώς στοχάζεται και στο πώς σχετίζεται.

Επιπλέον, πάλι κατά τον Αριστοτέλη, «πάντες ἄνθρωποι τοῦ εἰδέναι ὀρέ­γονται φύσει» [8]είναι στην φύση του ανθρώπου εγκατεστημένη η έφεση στη γνώση.

Οι άνθρωποι στη σημερινή εποχή έμειναν δίχως πάθη

Ο άνθρωπος μπορεί να ερευνά, να γνωρίζει, να βλέπει, να ορά· διεκ­δικεί τη γνώση, χωρίς να καταργεί το άγνωστο· ζει με τη δημιουργία, χωρίς να καταργεί το αδύνατο, είναι δημιουργικός. Στον κόσμο που ζούμε ποτέ δεν θα μάθει τα πάντα, ποτέ δεν θα κατακτήσει το τέλειο, ούτε το άπειρο, ούτε το αιώνιο.

Αυτά υπάρχουν για να τα επιθυμεί, να τα διεκδικεί, να κατατείνει, να τα οραματίζεται, όχι για να τα κατορ­θώσει ή να τα καταργήσει.

Η αξία του έγκειται πιο πολύ στην τάση παρά στην κατάκτηση του στόχου, στη δυναμική παρά στο τέλος. Πάνω σε αυτή την αλήθεια πατάει η φιλοσοφία, ο πολιτισμός, η επιστήμη, η τεχνολογία.

Αμάθεια, θλίψη, στεναχώρια, αυτά είναι σαν τριπλό μαστίγιο πάνω από το κεφάλι του καθενός που ξεχνάει και αρνιέται το Θεό και δημιουργό Του. Όσο περισσότερο ο άνθρωπος συγκεντρώνει ασήμαντες γνώσεις, τόσο λιγότερο αισθάνεται πως ξέρει. Και όσο περισσότερο μαζεύει πλούτη, τόσο πιο φτωχός αισθάνεται.

Όχι το να φθάσεις στα όρια του κόσμου και να τα καταργήσεις, αλλά συνεχώς να τα κυνη­γάς και να αποδεχθείς την ύπαρξη των δικών σου ορίων, τα οποία προσπαθείς να μεταθέτεις.

Ο άνθρωπος ζει κυρίως ορεγόμενος παρά γευόμενος την τελειότητα!

Αμαθείς είναι οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τον Θεό | Dogma

Σε μια τρίτη θεώρηση, κατά την οποία ο άνθρωπος έχει από μόνος του αξία, τότε παράγεται μία άλλη βιοηθική, όπου ηθικό είναι ό,τι οδηγεί στην δική του τελείωση, όχι απλά στην ισορροπία των κοινωνικών σχέσεων ή των δικαι­ωμάτων του μέσα στην κοινωνία, χωρίς βέβαια αυτό να είναι δευτε­ρεύουσας σημασίας. Κυρίως όμως στην καλλιέργεια των αρετών, στο πλησί­ασμα του τέλειου, του άπειρου, του αιώνιου. Ο Θεός είναι υπαρκτός, είναι «ὁ Ὢν» [11] είναι αληθινός και τέλος είναι μεθεκτός, κοινωνού­μενος.

Συνεπώς, ηθικό είναι ό,τι ανοίγει αυτή την προοπτική και μη ηθικό ό,τι την αποκλείει. Η προστασία και στήριξη αυτής της αξίας του ανθρώπου αποτελεί τον πυρήνα της χριστιανικής βιοηθικής. Η εξέλιξη της ζωής του ανθρώπου Αυτού του τύπου η θεώρηση του ανθρώπου ως υπέρτατης αξίας παρή­γαγε ηθική, θρησκείες, ο άνθρωπος του ανθρώπου που αποδυναμώνει, δίκαιο, πολιτισμό, πολύμορφη τέχνη και βοή­θησε τον κόσμο να συγκροτηθεί σε κοινωνίες.

Αυτή οδήγησε και στην εξέλιξη της γνώσης και στην επιστήμη, βασιζόμενη στην αρχή ότι «πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζο­μένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται» [14].